Co można zyskać dzięki turbosprężarce? Jak jest zbudowana turbina w samochodzie? Jak dbać o turbo w samochodzie? Co to jest turbosprężarka i dlaczego jest obecnie masowo stosowana?
Zdecydowana większość współczesnych aut z silnikami diesla i większość nowszych aut z silnikami benzynowymi ma na wyposażeniu turbosprężarkę. Stosuje się dwa rodzaje turbosprężarek. Najczęstszym rozwiązaniem (w przytłaczającej większości przypadków) jest turbosprężarka standardowa, napędzana spalinami usuwanymi z silnika. W nielicznych autach (np. w Mercedesach serii AMG) montowana jest elektryczna turbosprężarka, w której turbina napędzana jest przez silnik elektryczny.
Turbo do samochodu – w jakim celu montuje się turbosprężarki we współczesnych silnikach?
Zastosowanie turbosprężarki ma na celu zwiększenie mocy silnika (przez dostarczenie mu większej ilości powietrza w krótkim czasie) a także zmniejszenie zużycia paliwa (dzięki turbinie auto może łatwiej pracować na ubogiej mieszance paliwowej, czyli składającej się z większej ilości powietrza niż paliwa).
Przeciętna turbosprężarka pozwala na zwiększenie mocy jednostki napędowej nawet o 50 KM (w stosunku do jednostki o tej samej pojemności bez turbo). Turbo w samochodzie zwiększa też elastyczność jednostek napędowych, co przede wszystkim bardzo odczuli właściciele aut z silnikami diesla, wyposażonymi w listwę wtryskową Common Rail.
W ostatnich latach na skutek wymogów ekologicznych producenci samochodów zmniejszali pojemność silników, zgodnie z zasadami tzw. downsizingu (który ostatnio nieco przyhamował i nieco się odwrócił). Dzięki turbodoładowaniu i bezpośredniemu wtryskowi paliwa, silnik benzynowy o pojemności 1 litra, mający tylko trzy cylindry, mógł wygenerować ponad 100 KM mocy.
Zasada działania turbosprężarki. Jak działa turbosprężarka w samochodzie?
Turbosprężarka w samochodzie montowana jest obok silnika i kolektora wydechowego. Ma ona specyficzny kształt, przypominający muszlę ślimaka. Łatwo ją rozpoznać.
Budowa turbosprężarki jest dość prosta.
Turbina składa się z dwóch wirników, które są zamontowane na jednym wałku. Wałek jest ułożyskowany. Pierwszy wałek zamontowany jest przy kolektorze wydechowym. Jest on napędzany przez spaliny, usuwane z silnika do kolektora wydechowego i dalej do układu wydechowego.
Obroty jednego wirnika sprawiają, że obraca się drugi. To koło kompresji. Do niego kierowane jest powietrze, zasysane przez silnik za pomocą układu dolotowego. Obracające się koło kompresji spręża powietrze, powodując, że do silnika trafia więcej tlenu.
Niezbędny jest jeszcze jeden element: intercooler, czyli chłodnica powietrza doładowanego. Sprężone powietrze jest gorące. Przez to nie jest zbyt dobre dla silnika. Dlatego po sprężeniu powietrze przepływa przez małą chłodnicę (intercooler) zamontowaną pod chłodnicą układu chłodzenia. Intercooler jest chłodzony pędem powietrza podczas jazdy.
W tym wszystkim zachodzi pewna sprzeczność. Bo jeśli wiesz, jak działa układ EGR, to widzisz, że z jednej strony silnik konstruuje się tak, aby do niego dostarczyć jak najwięcej powietrza (w tym tlenu), dzięki kompresji, a z drugiej do silnika wtłacza się z powrotem spaliny, aby zmniejszyć ilość tlenu w cylindrach. Cóż, nieustanna walka inżynierów z ekologiami ma swoje skutki uboczne. A te uderzają w kierowców.
Turbina musi być smarowana i doprowadzany jest do niej olej silnikowy, za pomocą specjalnego przewodu. Po dostarczeniu oleju do węzłów smarowania, olej spływa innym wężem.
Jak steruje się pracą turbosprężarki? W starszych autach do sterowania używano podciśnienia. W nowszych stosuje się wirnik z możliwością zmiany geometrii łopatek, napędzanych przez spaliny. Zmiana kąta pod którym znajdują się łopatki pozwala zwiększyć lub zmniejszyć prędkość pracy turbiny i co za tym idzie, siłę doładowania.
Do sterowania zmianą kąta łopatek stosowana jest tzw. kierownica.
Jak trwała jest turbosprężarka – jaka jest trwałość turbiny?
Trwałość turbosprężarki zawiera się w przedziale od 30 do 250 tys. km przebiegu.
Skąd tak ogromna rozbieżność? Trwałość turbosprężarki zależy od szeregu czynników.
To między innymi:
– jakość oleju silnikowego i częstotliwość jego wymian;
– sprawność układu smarowania silnika (nadanie olejowi odpowiedniego ciśnienia i dostarczenie oleju do turbiny);
– sprawność filtra cząstek stałych (niesprawny powoduje rozrzedzanie oleju paliwem, co może doprowadzić do zatarcia turbiny);
– odpowiednia eksploatacja auta i turbiny;
– sprawny filtr powietrza, brak nieszczelności w układzie dolotowym.
Co zrobić, jeśli sprężarka w samochodzie ulegnie awarii?
Awaria turbosprężarki powoduje utratę mocy przez silnik, która może utrudnić lub uniemożliwić korzystanie z samochodu. Inne objawy awarii to zapalenie kontrolki check engine, świst lub inne hałasy, wycieki oleju spod turbiny, spalanie oleju silnikowego (olej z nieszczelnej turbiny trafia z powietrzem do cylindrów).
W przypadku awarii turbo możesz skorzystać z montażu nowej turbiny (koszt jest wysoki, bo może wynieść od 2 do 6.000 zł, w zależności od typu auta) albo z regeneracji (naprawy), gdzie koszt zazwyczaj wynosi kilkaset złotych. W obydwu przypadkach niezbędna jest też wymiana intercoolera, co zwiększa koszty.
Jak dbać o turbosprężarkę, żeby służyła jak najdłużej?
Pamiętaj o terminowej wymianie oleju silnikowego i stosowaniu oleju o specyfikacji zgodnej z ustaleniami producenta auta.
Przed wyłączeniem silnika pozwól mu popracować przez pół minuty na biegu jałowym. To chłodzi turbinę i zapobiega koksowaniu oleju silnikowego.
Nie obciążaj silnika, dopóki nie osiągnie temperatury roboczej. Staraj się nie wyjeżdżać na trasy i autostrady, dopóki silnik nie osiągnie temperatury roboczej.
Odpowiednia dbałość o turbinę pozwala korzystać z niej przez wiele lat. Regeneracje turbosprężarek pozwalają w razie problemów technicznych tanio (tanio w stosunku do ceny nowej turbiny) je naprawić. Decydujesz się na używane auto z turbosprężarką? Śmiało! Podpowiemy Ci, jak je kupić!
Jak sprawdzić auto przed zakupem w profesjonalny sposób?
Jak sprawdzić turbodoładowane auto przed zakupem w profesjonalny sposób?
Po pierwsze – zrób sobie listę aut, które Cię interesują. Wyszukaj kilkanaście samochodów, które spełniają Twoje wymagania i spisz ich numery VIN. Powinny być one widoczne w treści ogłoszenia. Czasami trzeba o nie poprosić sprzedawcę we wiadomości. Jeśli sprzedawca nie chce udostępnić numeru VIN – zrezygnuj z zakupu. Jest też prostsze i wygodniejsze rozwiązanie – nasza wtyczka do darmowego sprawdzania VIN, którą zainstalujesz w przeglądarce.
Po drugie – darmowa historia auta po VIN na HistoriaSzkod.pl. Sprawdzasz każde auto po VIN za darmo i już wiesz (całkowicie za darmo), które ma zapisane szkody (auta po wypadkach, kradzione, po powodzi itd.). Te odrzucasz. Wybierasz jedno albo dwa, najbardziej interesujące.
Po trzecie – płatna historia auta po VIN na HistoriaSzkod.pl. Sprawdzenie auta po VIN pozwoli Ci na otrzymanie dokładnego raportu, z którego dowiesz się wielu interesujących informacji o samochodzie. Ponadto zweryfikujesz przebieg interesującego Cię auta.
Ostatni punkt – sprawdzenie auta przed zakupem przez ekspertów Motocontroler. Zamawiasz usługę sprawdzenia auta przed zakupem na stronie Motocontroler, podajesz dane auta, a ekspert jedzie na miejsce, w dowolnej części kraju i sprawdza. Po zakończonym badaniu otrzymasz kompleksowy raport, który przedstawi Ci stan techniczny auta krok po kroku. Do raportu dołączona będzie osobista opinia eksperta, a także minimum kilkadziesiąt zdjęć w formie cyfrowej. Nasz ekspert bez najmniejszego problemu wychwyci awarie auta, w tym problemy z jego turbosprężarką.
W ten sposób dowiesz się wszystkiego o interesującym Cię samochodzie i podejmiesz decyzję, czy warto kupić dane auto. Bez ryzyka, bez przykrych niespodzianek.
______________________________________________________________________________________________
Autor: Michał Lisiak
Jestem niezależnym dziennikarzem motoryzacyjnym. Lubię motoryzację „dla ludzi”. Nie pasjonuję się samochodami za miliony i informacjami prasowymi. Od lat zgłębiam tajemnice techniki motoryzacyjnej. Cieszę się, że dzięki mojej pracy ktoś może kupić fajne auto, unikając oszustwa i niebezpieczeństw. Poza motoryzacją, moją pasją jest muzyka, gotowanie i Indonezja.
